حنوط و نماز میت
علاّمه مجلسى در زاد المعاد آنچه را كه خلاصه اش اين است فرموده: اين نماز بر همه مسلمانان كه آگاه به فوت شخصى شوند واجب است، و اگر يك نفر از آنان بخواند، از ديگران ساقط مى شود.
و خواندن نماز بر مرده شيعه اثنى عشرى كه بالغ باشد بدون خلاف در بين علما واجب است، و اشهر اقوى آن است كه بر طفلى كه شش سالش تمام شده خواندن نماز واجب است، و ظاهرا به قصد قربت مى توان اكتفا كرد.
و كمتر از شش ماهه را اگر زنده متولّد شده باشد بعضى مستحبّ دانسته اند و بعضى بدعت، و احوط نماز نخواندن است.
و سزاوارترين مردم به نماز ميّت بنابر مشهور وارث اوست، و شوهر به همسر خود اولى است، و واجب است نمازگزار رو به قبله بايستد، و سر جنازه به جانب راست او باشد، درحالى كه ميّت را به پشت خوابانده باشند، و در اين نماز طهارت از حدث شرط نيست، و جنب و حائض، و بى وضو مى توانند اين نماز را بخوانند، و مستحبّ است با وضو باشد، و اگر آب نباشد، يا مانعى داشته باشد، يا وقت تنگ باشد، مستحبّ است تيمم نمايد.
و ظاهر بعضى احاديث است كه بدون عذر نيز تيمم مستحبّ است و بنابر مشهور مستحبّ است امام جماعت برابر ميان بدن مرد ميّت، و روبروى سينه زن بايستد، و مستحبّ است كفش را از پا بيرون كند.
و واجب است نيّت نماز كنند.
و پنج تكبير بگويند، و مستحبّ است، در هر تكبير دستها را تا برابر گوش بالا ببرند، و مشهور آن است كه پس از تكبير اول بگويد: اشهد ان لا اله الاّ اللّه و اشهد انّ محمّدا رسول اللّه و پس از تكبير دوم بگويد: صلّ على محمّد و ال محمّد و بعد از تكبير سوم بگويد: اللّهمّ اغفر للمؤمنين و المؤمنات و بعد از تكبير چهارم بگويد: الّلهمّ اغفر لهذا الميّت و تكبير پنجم را بگويند، به اين صورت نماز تمام و مجزى است.
و بنابر نظر مشهور، بهتر آن است كه پس از نيت بگويد:اَللَّهُ اَكْبَرُ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الّا اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَريكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشيراً وَ نَذيراً بَيْنَ يَدَىِ السّاعَةِ
خدا بزرگتر است.
و گواهى مى دهم كه معبودى جز خدا نيست، يگانه و بى شريك است.
و گواهى مى دهم كه محمّد بنده و فرستاده اوست، كه او را به حق، مژده دهنده و بيم دهنده پيشاپيش قيامت فرستاده.
سپس بگويد:
اللَّهُ اَكْبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِكْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ كَاَفْضَلِ ما صَلَّيْتَ وَ بارَكْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى اِبْرهيمَ وَ آلِ اِبْرهيمَ اِنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ وَ صَلِّ عَلى جَميعِ الْاَنْبِيآءِ وَالْمُرْسَلينَ
خدا بزرك تر است.
خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و بر محمّد و خاندان محمّد بركت ده، و محمّد و خاندان محمّد را رحم كن، همانند برتر درود و بركت و رحمتى كه بر ابراهيم و خاندان ابراهيم نمودى، به درستى كه تو ستوده و بزرگوارى، و بر همه پيامبران و فرستادگان درود فرست
سپس بگويد:
اَللَّهُ اَكْبَرُ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمينَ وَالْمُسْلِماتِ الْاَحْيآءِ مِنْهُمْ وَالْاَمْواتِ تابِعْ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ بِالْخَيْراتِ اِنَّكَ مُجيبُ الدَّعَواتِ اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْئٍ قَديرٌ
خدا بزرگتر است، خدایا مردان و زنان مومن و مسلمان چه زنده و چه مرده از آنان را بیامرز، پیوند ده میان ما و آنها را به خیرات ، به درستی که تو اجابت کننده دعاهایی ، به درستی که تو بر هر چیزی توانایی
سپس بگوید:
اللَّهُ اَكْبَرُ اَللهُمَّ اِنَّ هذا عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدِكَ وَابْنُ اَمَتِكَ نَزَلَ بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزُولٍ بِهِ اَللهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّهُمَّ اِنْ كانَ مُحْسِناً فَزِدْ فى اِحْسانِهِ وَ اِنْ كانَ مُسَّيئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرِ لَهُ اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَكَ فى اَعْلا عِلِّيّينَ وَاخْلُفْ عَلى اَهْلِهِ فِى الْغابِرينَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ
خدا بزرگ تر است.
خدايا اين بنده تو، و فرزند بنده تو، و فرزند كنيز توست نزد تو فرود آمده، و تو بهترين كسى هستى كه نزد او فرود مى آيند، خدايا ما از او جز خوبى نمى دانيم، و تو از ما درگذر، و او را بيامرز، و نزد خود در بالاترين جايگاه قرارش ده، و بر خاندانش در ميان زندگان جانشين او باش به مهربانى ات اى مهربان ترين مهربانان
سپس بگويد:
اللَّهُ اَكْبَرُ
خدا بزرگ تر است
و فارغ مى شود، و اگر ميّت زن باشد مى گويد:
اَللهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُكَ وَابْنَةُ عَبْدِكَ و انبنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنْزوُلٍ بِهِ اَللهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهامِنّا اَللّهُمَّ اِنْ كانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فى اِحْسانِها وَ اِنْ كانَتْ مُسيئةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَاغْفِرْ لَها اَللهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَكَ فى اَعْلا عِلِّييّنَ وَاخْلُفْ عَلى اَهْلِها فِى الْغابِرينَ وَارْحَمْها بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ
خدايا اين كنيز تو و دختر بنده تو، و دختر كنيز توست، بر تو فرود آمده، و تو بهترين كسى هستى كه بر او فرود مى آيند، خدايا ما از او جز خوبى خبر نداريم، و تو از ما به او داناترى، خدايا اگر نيكوكار است بر نيكى اش بيفزا، و اگر بدكار است از او درگذر، و او را بيامرز، و نزد خود در بالاترين جايگاه ها قرارش ده و بر خاندانش در ميان زندگان جانشين او باش، و به مهربانيت به او رحم كن، اى مهربان ترين مهربانان.
و اگر ميّت مستضعف باشد بگويد: اللّهم اغفر للّذين تابوا و اتّبعوا سبيلك و قهم عذاب الجحيم.
و اگر ميّت طفل نابالغ باشد بگويد: الّلهمّ اجعله لابويه و لنا سلفا و فرطا و اجرا.